-
1 шома
1. прил.1)а) гла́дкий, ро́вный, без шерохова́тостей; остро́ганныйшома такта — гла́дкая доска́
б) ско́льзкий ( лёд)2) лакиро́ванный, полиро́ванный, отполиро́ванный, гла́дкий до бле́ска; лощёный3) гла́дкий; прямо́й, не зави́тый (о волосах, о мехе)кара шома чәчләр — чёрные прямы́е во́лосы
озын шома йонлы эт — соба́ка с дли́нной гла́дкой ше́рстью
4) перен. отко́рмленный, жи́рный, упи́танный, по́лный, гла́дкий прост. (о теле, лице человека, о животных)шома ак йөзле офицер — офице́р с бе́лым упи́танным лицо́м
шома муен — гла́дкая ше́я
5) перен.а) гла́дкий, скла́дный, пла́вный (текущий легко, без затруднения - о речи, мысли); стро́йный, зако́нченный, закруглённыйтелгә шома түрәләр — гла́дкое на язы́к нача́льство
шома фразалар — закруглённые фра́зы
б) бо́рзый уст., бе́глый (о письме, чтении)6) перен. то́чный, аккура́тный; иску́сныйшома хәрәкәтләр белән — то́чными (иску́сными) движе́ниями
7) перен.; разг. хи́трый, ло́вкий; искушённый; быва́лый, вида́вший ви́ды ( о человеке)шома егетләр — ло́вкие па́рни
шома ялганчы — ло́вкий плут
шома җавап — хи́трый отве́т
8) перен.; разг. франтова́тый, фасо́нистый, форси́стый прост.шома (киенгән) егет — франтова́тый па́рень
2. нареч.шома кыяфәт — фасо́нистый вид
1) гла́дкошома итеп ышкыланган такта — гла́дко вы́струганная доска́
шома таралган чәчләр — гла́дко причёсанные во́лосы
2)а) скла́дно, гла́дко, пла́вно; без запи́нки (читать, писать, говорить)татарча бик шома сөйли — по-тата́рски говори́т гла́дко (без запи́нки)
б) перен. мастерски́, уме́ло, иску́сноул шома чыгыш ясарга өйрәнгән, телдәрләнә — он научи́лся выступа́ть, ведёт речь иску́сно (мастерски́)
хикәя шома язылган — расска́з напи́сан уме́ло
3) перен. гла́дко, (вне́шне) без противоре́чийотчёт шома төзелгән — отчёт соста́влен гла́дко (ни сучка́, ни задо́ринки)
4) перен. о́чень уме́ло, без затрудне́ний, без поме́хшома яшәү — жить уме́ючи
эшне шома йөртү — уме́ло вести́ де́ло
шома гына — гла́дко, без затрудне́ний; без тре́ния; благополу́чно
эшләр шома гына барганда — когда́ дела́ шли, каза́лось бы, без поме́х
5) в ф. шомага начистоту́; чистово́йшомага кыру — чистово́е точе́ние
•- шома вал
- шома карама
- шома кәгазь
- шома көпшә
- шома көпшәле мылтык
- шома таш
См. также в других словарях:
беләүләнү — Беләү төсенә керү, беләү шикелле шома, тигез булып тору … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
беләү — I. Беләүләү пәкесен беләде дә беләде. II. БЕЛӘҮ – Кечкенә шома кайрак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шомарту — 1. Юнып, ышкып һ. б. ш. юллар белән шома хәлгә китерү 2. Тигез, шома итү, җыерчык, чокыр чакыр, шадраларын бетерү, тигезләү. Тузгытмау, шома итеп кую (чәч тур.) 3. күч. Өйрәтү, кимчелекләрен, тупаслыкларын бетерү (кеше тур.) Тел, сөйләм, язуда… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төкле — Төк чыккан, төк баскан; йонлач. Төкләре тырпаеп торган, шома түгел. ТӨКЛЕ КАНАТЛЫЛАР – Ике пар канатлары һәм тәннәре бик вак төкләр белән капланган бөҗәкләр отряды; рус. Власокрылые, ручейники. ТӨКЛЕ КҮЗЛУТ – бот. Иренчәчәклеләр семь. сабак һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иҗек — 1. Сүзнең аерым һава этәреше белән әйтелә һәм бер сузыктан яки сузык катнашкан берничә аваздан торган кисәге 2. иск. Иске ысул белән укытуда: гарәп сүзләрен иҗеккә аерып, нинди хәрәкә белән булуын әйтеп уку кәп өсте кә, ләм асты ли, мим өсте мә,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шуу — 1. Шома булу сәбәпле тоткарланмау, тиз үтү, чыгу. Тоткарлыксыз, шома гына һәм бик тиз хәрәкәт итү тур. 2. Чана белән таудан төшү яки боз, кар өстендә тимераякта, чаңгыда йөрү 3. Шуышу 4. күч. гади. Әйтмичә, шыпырт кына китү, качып китү, таю, шылу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әйләндерү — 1. Нәр. б. үз күчәре тирәсендә хәрәкәткә китерү. Кемне яки нәрсәне төрле яки бору, боргалау 2. Кемне яки нәрсәне бер яктан икенче якка бору, башка якка каратып кую. Нәр. б. астын өскә каратып кую, астын өскә чыгару, түнтәрү 3. Әйбернең сул ягын… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каләм — 1. Кара яки тушь белән язу өчен нечкә, ярык очлы, ике кырые улак сыман бөгеп эшләнгән корыч пластинка. Металл каләмнәр барлыкка килгәнгә кадәр язу өчен кулланылган, очланып ясалган эре каурый 2. диал. Карандаш 3. Язучылык сәнгате, хезмәте,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җайлы — с. 1. Файдалану өчен уңай, нәр. б. яраклы, ипле 1. Нин. б. эшне үтәү өчен яхшы, уңайлы шартлар туган, иң кулай (чак, вакыт тур.). хәб. Бик кулай туры килү, теләгәнчә булу тур. иртәгә шимбә булу бик җайлы 3. рәв. Каршылыксыз, җай белән, шома эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитез — с. 1. Эшне тиз башкаручан, өлгер, булдыклы, булган, уңган (кеше). Хәрәкәтчән, җиңел хәрәкәтле 2. Тиз, җиңел, оста һәм пөхтә үтәлгән (хәрәкәт, караш һ. б.) җитез адымнар белән. рәв. Тиз һәм оста, шома (итеп) кулы җитез йөри 3. күч. Яхшы ишетә яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тигез — с. 1. Яссы һәм шома; керенте чыгынтысыз, чокыр чакырсыз 2. хәб. Берәр нәрсә белән бер яссылыкта, бер тәңгәлдә, бер югарылыкта, бер биеклектә 3. Бөтен озынлыгында яки киңлегендә бер үк төрле, бер үк юанлыкта, калынлыкта, куелыкта (җеп, бау, сызык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
